Brabhsáil Míreanna (18 iomlán)

  • Léiritheoir/Cruthaitheoir is exactly "Séamas Ó Cualáin"

Ar Aistear na gCuradh Linn

https://www.cartlann.ie/files/original/4481f63d8c01a2b461ae1f5e7c61594b.pdf
Hugó Ó Ciardha, Scoth Peileadóra as Carna. “Is dóigh gurb é Hugó Ó Ciardha an chéad pheileadóir as Gaeltacht Chonamara a ghnóthaigh bonn Chraobh Shinsir Peile na hÉireann le Gaillimh. Chuir roghnóirí an chontae sonrú san ógfhear…

Logainmneacha: Dianghá le Cruinneas

https://www.cartlann.ie/files/original/419a8865b2c44cf5340396c4dfaa8dfc.pdf
Ó tosaíodh ag cur ainmneacha na mbailte in airde ag ceann chuile bhóithrín sa taobh seo tíre tá an-suim múscailte i logainmneacha. Gné fíorthábhachtach den stair áitiúil í seo agus ó tharla gurb ea níor mhór a bheith an-chúramach go…

Maitiú na Tamhnaí (1847-1923) - Diansaothraí agus Scoth Seanchaí

https://www.cartlann.ie/files/original/411317b8c7a0b62ffc838b406a19396c.pdf
Ba i nDoire Luanaigh, baile atá ag bordáil ar thrí mhíle soir ó shráidbhaile an Spidéil, a rugadh agus a tógadh Maitiú Ó Curraoin nó Maitiú na Tamhnaí, faoi mar a thugtaí air. D'réir mar instear ba fhear scolbánta crua fáiscthe é le…

Pádraig 'Ac Coisdeala ón Spidéal: Gael Dílis, Sárbháireoir, Ilcheardaí, Cainteoir is Ceoltóir Cumasach

https://www.cartlann.ie/files/original/056a1964074e761bda1c36f521e71d08.pdf
Ba i mBaile an Dónalláin i bhfoisceacht leathmhíle de shráidbhaile an Spidéil a saolaíodh Pádraig 'Ac Coisdeala (Peait Sheáin Tom), duine de na Gaeil ba dhílse dár chuir cos i mbróig riamh. Chuir sé suim i ngach ar bhain le saíocht…

Na Súilleabháin Chróga as Uachtar Ard

https://www.cartlann.ie/files/original/cf4f54efbd7793412f19709fccd5fa7b.pdf
Tá a fhios ag an saol Fódlach faoi ‘Bhliain na bhFrancach’ agus tráchtar go minic i gConamara ar ‘Bhliain an Bhrosna’ ach tá bliain eile fós nár cheart go Ghaeil na Gaillimhe ligean i ndearmad choíche agus sin í an bhliain 1945 ar a…

Téamaí:

Caitheamh Aimsire na nDaoine sa Seansaol

https://www.cartlann.ie/files/original/076d2540bbaca8c674d8134cb3cddec4.pdf
Sciotar Uisce nó Sceidíní: Cluiche deas simplí é seo a d'imrítí cois farraige áit a bhfuil neart leacóg nó Ieicíní. D'imreodh páistí, cailíní is buachaillí, fir is mná an cluiche agus bhíodh an-tóir air le linn na huaire breá –…

Scoth Peileadóra as Carna ar lár

https://www.cartlann.ie/files/original/ac26f9b447b87f6cf426e9cbf4e5fbb3.pdf
Ar an dara Domhnach deiridh de mhí Iúil seo caite d'fhuadaigh an bás uainn Hugó Ó Ciardha a raibh cónaí air le fad i mbaile mór an Longfoirt. Faoi mar is eol dá lán ba ón mbaile seo a thiomáineadh sé bus paisinéirí le C.I.É. go…

Téamaí:

Lionard Mac Craith: Imreoir Ildánach na Gaillimhe

https://www.cartlann.ie/files/original/966de17528852f135c60a4f2ee14abdc.pdf
‘Ní thig leis an ngobadán an dá thrá a fhreastal’, a deirtear. Ach chomh fada is a bhaineann sé le riar de bháireoirí Chumann Lúthchleas Gael is féidir leo teacht taobh na gaoithe ar an seanfhocal sin. Séard tá i gceist agam na…

Téamaí:

Cérbh é Sam Maguire?

https://www.cartlann.ie/files/original/224d4b1ab4e53efddf1ff9dd598f7236.pdf
Nuair a shéidfidh an réiteoir an fheadóg i bPáirc an Chrócaigh ar an seachtú lá fichead den mhí seo le críoch a chur le Cluiche Ceannais Peile na hÉireann idir Gaillimh, gaiscígh Chonnacht, agus Cill Dara, curaidh Laighean, tógfar gártha…

Téamaí:

Cluichí Iománaíochta Nár Cheart a Dhearmad

https://www.cartlann.ie/files/original/d2ee1fc82e80a4a1d81ca396cc2460e7.pdf
San alt seo le Séamas Ó Cualáin tá cur síos suimiúil stairiúil ar an gcéad chluiche iománaíochta idir chlubanna a imríodh faoi rialacha Chumann Lúthchleas Gael in 1885 agus freisin ar chluiche iomána eile faoi na rialacha nua idir sinsir…

Téamaí: