Brabhsáil Míreanna (139 iomlán)

  • Téamaí: Stair

An Claidheamh Soluis

https://www.cartlann.ie/files/original/db8e48a1000ac05ffe6b8daa89d35f2d.pdf
Seo píosa a casadh dhom le ghairid sa bpáipéar a bhí ag Conradh na Gaeilge i dtús an chéid - An Claidheamh Soluis. Bá é Pádraig Mac Piarais a bhí ina eagarthóir nuair a foilsíodh é, i mí Dheireadh Fómhair 1906. Tá sé ionann is a…

Teach Ghairfean agus Conroys Ros Muc

https://www.cartlann.ie/files/original/20a243ac595a4cdac2e5c00abdb02377.pdf
Tá pleananna móra ann Tigh Chonroy a chur in oiriúint lena úsáid mar ionad cultúir agus mar acmhainn don cheantar. Tá stair spéisiúil ag an Teach. Tá an t-alt seo bunaithe ar agallamh a chuir Meta Uí Mhállle ar Jimín Toni ó Nia, a…

Stair na nDroichead i gConamara

https://www.cartlann.ie/files/original/046819a0714796474e837543c605a9f3.pdf
Tá tábhacht ar leith ag baint le logainmneacha nó ainmneacha áite, agus is cinnte go bhféadfaí a rá nach bhfuil cosán ná garraí, claí ná cnocán, abhainn ná loch, ná sruthán nach bhfuil a bhlúire beag staire féin ag roinnt leo. Tá…

Seanscoil Shailearna ó 1884

https://www.cartlann.ie/files/original/2a9949929a19744da6415a20d92e61e2.pdf
Ceaptar gur tógadh scoil ar an láthair idir 1860 agus 1870. Scoil an-bheag a bhí inti - dhá sheomra inti ina raibh buachaillí agus cailíní le chéile agus Béarla an teanga a bhí i réim sa scoil. Bhí paróiste an Chnoic i nDeoise Thuama…

1969 - Bliain na gCearta Sibhialta i gConamara

https://www.cartlann.ie/files/original/cb35e61affdf95cf9d2ecd65aa051da9.pdf
Tríocha bliain ó shoin bhain Peadar Mac an lomaire creathadh as an rialtas. Bhailigh sé 1522 vóta i nDáilcheantar Ghaillimh Thiar san ollthoghchán i 1969, ar son Gluaiseacht Chearta Sibhialata na Gaeltachta, eagraíocht a bunaíodh 2 mhí sar a…

Pádraig Mac Piarais: Laoch agus Scríbhneoir

https://www.cartlann.ie/files/original/895d1a9d1b81a633913bbd1e78716388.pdf
Ón am a bhí mé i mo ghasúr beag bhí cur síos á dhéanamh ar Phádraig Mac Piarais i mo theachsa. Bhíodh mo mháthair agus mo athair agus mo mhuintir uilig ag inseacht scéalta faoin bPiarsach agus mar a dtug sé grá a chroí don dúiche seo…

An RIC i Ros Muc

https://www.cartlann.ie/files/original/8627ec5171f960d80c7688a3ae2613b3.pdf
Sa bpictiúr seo tá John Feely as an Nua Shéalainn lena bhean chéile, Elizabeth. Tógadh an pictiúr i mí Meán Fómhair 2000, ag beairic na nGardaí sa nGort Mór. Tháinig John ar cuair ar Ros Muc toisc go raibh a athair (John Feely freisin) ag…

Siopa Uí Mháille: Agallamh le Frank a'Mháille

https://www.cartlann.ie/files/original/a33155417a69cbffb5915b63d9fa47cc.pdf
Tá Siopa Uí Mháille i Rosmuc le os cionn céad bliain go maith. Labhair Frank a' Mháille le Meta Uí Mháille faoi stair an tsiopa agus an saol mar a bhí.

Téamaí: ,

Teach Ósta Uí Fhlatharta nó Tigh Khit

https://www.cartlann.ie/files/original/73db078614aa9e4c3ea26fc10eddb0c8.pdf
Ba mhór i gceist ag an seandream agus iad ag caint ar laethanta aonaigh, Tigh Pheter William. Is ann a buaileadh smugairle ar bhois is an margadh déanta agus is ann a hóladh an luckpenny. Is maith an scaitheamh blianta anois ó bhí aonach i…

Téamaí: ,

An Chéad Laoch, James Brendan Connolly

https://www.cartlann.ie/files/original/49686d4af8434ac2631f8c3df3ad3133.pdf
Bhí teacht le chéile deas in Inis Mór le gairid nuair a bhronn fear as Marblehead i Massachussetts cóipeanna de leabhra a scríobh James Brendan Connolly ar phobal an Oileáin. Ba é James Connolly an chéad duine a bhuaigh bonn óir sna Cluichí…